Ομάδα Μελέτης: Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Αλέξανδρος Χαρίδης, Λιάνα Παπακωνσταντίνου, Ρίτα Τζέλιου
Διάκριση σε Διαγωνισμό
Θεσσαλονίκη,
Ελλάδα 2013

Ανάπλαση Συμπλέγματος Πάρκων και Στρατηγικές Αναβάθμισης της Περιοχής 8160 m2 Από τους βασικούς στόχους της μελέτης είναι η δημιουργία μιας μικρής κοινότητας όπου η αρχιτεκτονική, ο ανοιχτός χώρος, ο εξοπλισμός και ο χρήστης να μπορούν ν συνομιλούν, μιας περιοχής που να μπορεί να συλλάβει την ένταση της πόλης, τη αίσθηση απελευθέρωσης ενώς πάρκου και την οικειότητα ενός προσωπικού χώρου. Η σύνδεση φυσικού (πάρκου), μέσα στον έντονο αστικό ιστό, με τις προτεινόμενες παρεμβάσεις μπορεί να προκαλέσει πολύ ενδιαφέρουσες χωρικές καταστάσεις και ιδιαίτερες ατμόσφαιρες.
Η υπό μελέτη περιοχή , που τοποθετείται στο νοητό οικοδομικό τετράγωνο που δημιουργείται από τις οδούς Γαμβέτα, Μητροπούλου, Κων/πόλεως και Μπότσαρη καθώς και στον ανοιχτό χώρο που σχηματίζεται από τις οδούς Μπότσαρη, Κ. Καραμανλή και Αρτέμιδος, συμπεριλαμβάνει ένα σύμπλεγμα παλαιότερων διαμορφώσεων επί προϋπάρχοντος ρέματος.
Η περιοχή αυτή παρουσιάζεται ως υπόλειμμα αστικού χώρου και ως περίσσευμα του κτισμένου, και φαίνεται να υπήρξε μια πρόχειρη προσπάθεια διαμόρφωσης, χωρίς να ακολουθείται βέβαια ορισμένος σχεδιασμός.
Η παρούσα κατάσταση του δομημένου ανοιχτού χώρου χαρακτηρίζεται από φθορά λόγω χρόνου και μερικές καταστροφές. Η συνέχεια του ρέματος που υπήρχε διακόπτεται από τις οδούς Μορφέως και Τομπάζη ενώ οι κακές χαράξεις των γειτνιαζόντων οικοδομικών τετραγώνων στερούν από μια ομαλή συνεχή πορεία στενεύοντας τοπικά τα όρια του ανοιχτού χώρου. Οι οικοδομές που περιβάλλουν την περιοχή μελέτης κυμαίνονται στους 4-8 ορόφους, και οι αναλογίες σε, κατά το πλάτος τομή ύψους πολυκατοικίας / ελεύθερου χώρου, είναι 1:1 στο μεγαλύτερο μέρος του της πορείας. Η πρόταση που παρουσιάζεται αποτελεί περισσότερο ένα πολυαναφορικό αστικό πείραμα αντιστρέψιμο, εξελίξιμο, παρά μια μόνιμη παρέμβαση στο χώρο της πόλης. Αποτελεί έναν μηχανισμό που μπορεί να ενεργοποιεί επιθυμητά κοινωνικά χαρακτηριστικά και να πετυχαίνει στην ενίσχυση συνεκτικών κοινωνικών δομών.
Στο κομμάτι της μελέτης, κρίνεται απαραίτητη η συνένωση του συμπλέγματος των πάρκων, πεζοδρομώντας εξολοκλήρου την οδό Μορφέως και μερικώς τις οδούς Τομπάζη και Δουσμάνη, για την εξασφάλιση συνεχούς πορείας. Το πιθανότερο είναι πως μια απλή εξυγίανση και ανακατασκευή του χώρου θα αποτελούσε μόνο μια μονομερή υλική αναβάθμιση. Η πρόταση λοιπόν συμπεριλαμβάνει ένα δίκτυο προσωρινών κατασκευών (τηρουμένων των οδηγιών του Ν.Ο.Κ. αρθ.21 περί προσωρινών κατασκευών), διάσπαρτων κατά μήκος της διαδρομής, ενώ η ίδια η χρήση τους έχει να κάνει με την αναμόρφωση και τον σχεδιασμό της περιοχής από τους κατοίκους – χρήστες. Οι κατασκευές λοιπόν που δημιουργούνται μπορεί να είναι μικρά αστικά θερμοκήπια – εργαστήρια κηπευτικής, δωμάτια συναντήσεων κατοίκων, χώροι διαδικτύου καθώς και μικρές κατασκευές εγκιβωτισμένης γης (terrarium).
Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις αποτελούν χώρους όπου ο χρήστης μπορεί να “ασχοληθεί” με την ανάπλαση του δημόσιου χώρου τον οποίο βιώνει. Η φύση της ίδιας της παρέμβασης τελικά φαίνεται να φροντίζει για την εξέλιξή της. Προτείνονται προσωρινές κατασκευές τοποθετημένες έτσι ώστε να σχηματίζονται σύνολα μεταξύ τους ή με ομάδες φυτικών ειδών (υφιστάμενων ή προτεινόμενων) όχι μόνο μοιράζουν τις δραστηριότητες κατά την πορεία στην περιοχή αλλά οργανώνονται μαζί με το υφιστάμενο χώρο σε μια νέα διαρρύθμιση όπου ομαλοποιούνται οι αναλογίες δομημένου – αδόμητου και φυσικού – τεχνητού.

Φορέας: Δήμος Θεσσαλονίκης